PANAHON AT LUGAR NG PAKIKISANGKOT


PANAHON AT LUGAR NG PAKIKIBAKA: Makabagong Parabula

ni E. SAN JUAN, Jr.



Sa buntot ng barikada nagtago tayo’t kumalas….
Maalikabok sa lansangang tinahak at tinalunton—
(Sariwa pa ang gunita ko hanggang ngayon)

Sino’ng humahabol sa atin?

Nakadikit ang kaluluwa’t laman, kinulapulan ng libag
at pawis at usok ng Molotov cocktail at tear gas….
Walang tubig sa bato walang awa ang isinumpang lugar na ito---walang pakialam o panghihimasok….

Ahas na gumagapang sa bitak….
May bukal kaya sa singit ng mga bato?
Lagaslas ng bukal huni ng ibon sa sangang nakalupaypay

Sino’ng sumusunod sa atin? Dinig mo ba ang yabag?

Nagtatakbo tayo palayo sa panganib, palayo sa kilabot
Umurong sa madlang humugos sa Plaza, umatras
ngunit lumingon sa magkabila, maingat….

Di ba ikaw at ako lamang ang tumakas, walang iba pa,
ngunit sino ‘yang humahangos sa tabi mo?

Anong hayup ang gumagapang sa bitak?
Hindi patak ng ulan o kaluskos ng bayawak sa muhon
Hindi lagaslas ng batis o awit ng talahib na sinusuklay ng
mabiyayang daliri ng hangin….

Tumiwalag tayo sa hanay ng barikada, akala nati’y
walang susubaybay o hahagilap
Dito’y walang tinig ng pagsaklolo kundi taghoy ng kuliglig
Walang daing o iyak o panangis
Walang tubig sa biyak ng pader o batis sa nakabukang burol

Nang tumingala ako’y nasulyapan ko ang dulo ng landas...
Sa tabi ng muhon naghihintay ang aninong may putikang pandong—

Anong hayup ang lumukso sa bitak?
Nabulabog ang mga uwak sa gilid ng parang
Walang tubig doon sa matinik na alambreng bakod….
Walang imik o ungol sa likod ng natuyo’t nabuwal na mga punong-kahoy….

Walang kamay na mag-aabot ng kapirasong tinapay.

Sinong naglalakad ang umaantabay sa atin?
May saplot sa mukha, nakabalatkayo, bitbit ang putikang pandong--
Di ko batid kung babae o lalaki, o binalaki—

Lagaslas ng ulan agos sa ilog alingawngaw ng alon sa dalampasigan—

Sino ‘yang naglalakad sa kabilang tabi mo?
Sinong kasama natin ang tumakbo’t tumakas din
upang
tayo’y matagpuan dito, kaakbay
kabalikat
kadaupang-palad?

Nagmamadaling araw na noon (natatandaan ko pa) nang tayo’y lumuhod at humalik sa tigang na lupa
nagpapasalamat
na umabot din —
awa ng armadong Birhen!--
sa napagkasunduang tipanan.

Comments

Post a Comment

Popular posts from this blog

JOSE CORAZON DE JESUS--ANG SINING NI HUSENG BATUTE--E. SAN JUAN, Jr.

Image
PAGSUBOK SA ISANG  MAPAGPALAYANG  PAGKILALA'T   PAGTAYA  SA SINING  NI   JOSE CORAZON DE JESUS ni E. SAN JUAN, Jr. Kung kasadlakan man ng pula’t pag-ayop, / tubo ko’y dakila sa puhunang pagod….” --Francisco Baltazar, “Kay Selya” Only through the objectively unfolded richness of man’s essential being is the richness of subjective human sensibility either cultivated or brought into being…. The forming of the five senses is a labor of the entire history of the world down to the present. --Karl Marx, Economic and Philosophic Manuscripts of 1844 Dalawang bagay ang bumigo sa akin nang napakalaki: Ang paglipad ko sa Hongkong at ang paglagpak ko sa pulitika. --Jose Corazon de Jesus, “Talambuhay ng kanyang sarili”     Dahil sa masidhing pagkagumon ng marami sa komersyalisadong aliwan--telenobela, pelikulang tatak-Hollywood, malling, kulto nina Bieber at iba pang dayuhang selebriti sa awitan at isports---pambihira na ang bumabasa o may interes sa panulat ni  Jose Corazon de Jesus (Huseng
Read more

INTRODUKSIYON KAY EFREN ABUEG--E. San Juan, Jr.

Image
ULIRANG HALIMBAWA NI EFREN ABUEG: Tungo sa Mapagpalayang Sining ni E. San Juan, Jr. Kamakailan, bago ipinawalan ang “Morong 43” na biktima ng AFP/PNP terorismo, tinangkang bumisita sa kanila habang nakapiit sa Camp Bagong Diwa, Taguig, ang isang grupo ng makata at pintor. Nais ng Defend-ST, Artists Arresst, at Kilometer 64 na magdaos ng workshop para sa mga bilanggo. Bagamat may pahintulot sa BJMP-Capitol Region, hindi sila pinahintulutan ng jail warden. Ipinagbawalan. Mapanganib ang sining. Di lamang nakapupukaw, nakagagambala pa. Walang lusot ang mga dumaramay. Bukod sa marahas na strip search na bati ng mga guwardiya, kinumpiska ng mga awtoridad ang lahat ng babasahin. Kinunan ng litrato ang mga alagad ng sining, inimbestiga at pinagtatatanong. Itinuring ang mga dalaw na mga kriminal (ulat ni Ronalyn Olea, Bulatlat, 5 Oktubre 2010). Sinamsam ang ilang babasahin kritikal sa rehimeng Arroyo. Sindak at takot ang naghari. Sa malas, hindi ito nakagugulat. Noong bungad ng dekada 80
Read more

USAPING PANGWIKA--diskurso ni E. San Juan, Jr.

Image
INTERBENSIYON SA USAPIN NG PAMBANSANG WIKA  (Panayam sa Ateneo University, March 12, 2008, sa okasyon ng paglulunsad ng librong BALIKBAYANG SINTA: AN E. SAN JUAN READER)  “Ang hindi magmahal sa sariling wika ay……” –JOSE RIZAL by E. San Juan, Jr. 1. Sa kasalukuyang matinding sigalot sa bansa, anumang talakayan hinggil sa wika ay tiyak na magbubunsod sa isang away o maingay na pagtatalo. Kahawig nito ang usapin ng kababaihan.  Laging matinik ang isyu ng pambansang wika, isang sintomas ng pinaglikom na mga sakit ng body politic. Tila ito isang mitsang magpapasabog sa pinakabuod na mga kontradiksiyong bumubuo sa istruktura ng lipunang siyang nakatanghal na larangan ng digmaan ng mga uri at iba’t ibang sektor.  2. Lalong masahol siguro kung sabihin kong nasa panig ako ng mga nagsususog sa isang pambansang wikang tinaguriang “Filipino.”  Tiyak na tututol ang mga Sebuano, Ilokano, Ilonggo, mga alagad ng Taglish, o Ingles, o Filipino-Ingles.  Ngunit hindi ito maiiwasan,
Read more